2016 నవంబర్ 8వ తేదీ రాత్రి ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ రూ. 500 మరియు రూ. 1000 నోట్లను రద్దు (Demonetisation) చేస్తున్నట్లు ప్రకటించడం భారతదేశ ఆర్థిక చరిత్రలో ఒక కీలక ఘట్టంగా నిలిచింది. ఈ నిర్ణయం తీసుకుని సరిగ్గా తొమ్మిది సంవత్సరాలు పూర్తయింది. అక్రమ ధనాన్ని అరికట్టడం, ఉగ్రవాద నిధులను అడ్డుకోవడం, నకిలీ నోట్లను తొలగించడం వంటి లక్ష్యాలతో ఈ చర్యను ప్రభుత్వం చేపట్టింది. ఈ ప్రకటన దేశవ్యాప్తంగా కలకలం సృష్టించింది, ఫలితంగా బ్యాంకులు, ఏటీఎంల ముందు సుదీర్ఘ క్యూలు ఏర్పడ్డాయి.
చాలామంది 2016 నోట్ల రద్దును మొదటిదిగా భావించినా, భారత చరిత్రలో ఇది మూడవసారి జరిగింది. మొట్టమొదటి నోట్ల రద్దు 1946 జనవరి 4న (స్వాతంత్ర్యానికి ముందు) బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం ద్వారా జరిగింది. అప్పుడు రూ. 500, రూ. 1000, రూ. 10,000 నోట్లను రద్దు చేశారు. ఆ తరువాత, 1978 జనవరి 16న మొరార్జీ దేశాయ్ నేతృత్వంలోని జనతా పార్టీ ప్రభుత్వం రూ. 1000, రూ. 5000, రూ. 10,000 నోట్లను చెలామణి నుండి తొలగించింది.
2016 నాటి నోట్ల రద్దు అనేక తక్షణ ఇబ్బందులను కలిగించినప్పటికీ, దేశంలో డిజిటల్ చెల్లింపుల వ్యవస్థకు మాత్రం ఒక ముఖ్యమైన సానుకూల మార్పును తీసుకువచ్చింది. ఈ నిర్ణయం తర్వాత క్యాష్‌లెస్ లావాదేవీలను ప్రజలు పెద్ద ఎత్తున స్వీకరించారు, యూపీఐ (UPI) వినియోగం గణనీయంగా పెరిగింది. ఫలితంగా, డిజిటల్ చెల్లింపులలో భారతదేశం ప్రపంచానికి మార్గదర్శిగా నిలిచింది.
